در دنیای امروز و با تسلط اقتصاد مصرف گرایی بیش از حد، چربیدن قطب تجارت بر تولید داخلی مشکلات عدیده ای را می آفریند که بیشتر از همه گاهی افراد کم در آمد و تولید کنندگان مثل کشاورزان از آن آسیب می بینند. گاهی منافع تجارت مثل دسترسی آسان و ارزان موجب دوری از تولید توسط خود مردم و همچنین باعث جذب مردم به یک کالای مشخص می شود و البته در این میان، سود سرشار هم نصیب وارد کنندگان می شود. بدیهی است که اگر این حالت بیان شده تابع نظام عدالت نباشد جهانی در این میان خلق می شود به نام جهان قهوه بدون کافئین. یعنی شبیه جهانی که در آن عنصر مزاحم یک کالا را بر می دارند ولی مواد همان مواد است تا ما را در مصرف مداوم آن باقی بگذارند. مثلا جدا کردن عنصر آسیب زای کافئین از قهوه دقیقا برای رواج مصرف بیشتر شما هم قهوه مصرف می کنید و هم از ضرر آن در امان هستید چون کافئین زدایی شده است! یا وعده تولید نوعی نوشابه به افرادی که در حال رژیم هستند به نام نوشابه بدون قند بدهید و به وارد کردن دستگاه تولید برنج هم تا حدودی به عینک این موضوع می شود نگاه کرد. مصرف برنج به طور مداوم و همیشه در دسترس برای کشاورزان که هم برنج را مصرف می کنند و هم زحمتی برای تولید آن نمیکشند (زحمت شالی کاری به مثابه یک عنصر مزاحم جلوه می کند در اینجا) و از طرفی غرق شدن در مصرف برنجی که این دستگاه ها تولید می کنند، موجب دوری افراد از تولید خود و وابستگی بیشتر به مصرف گرایی می شود. نگارنده منکر این حقیقت نیست که وارد کردن و استفاده از چنین دستگاه هایی به منظور تامین مایحتاج داخلی اقدامی مثبت و منطقی است، اما اگر کنترل و زیاده روی در وارد کردن این دستگاه انگیزه کشاورزانی مثل صاحبان شالیزار های شمال را تحت تاثیر قرارداد چه می شود؟ همانطور که می دانیم بعضی کشاورزان شمال به خاطر عدم در آمد کافی و نیاز اقتصادی حاضر به فروش زمین های خود می شوند. دلیلش همان دسترسی به پول کافی از طریق فروش زمین ها و از طرفی دیگر نیاز به برنج خود را از طریق واردات برنج ارزان پاکستان تامین می کنند. با ورود بدون حساب دستگاه های تولید برنج، برنجی ارزان که قیمت پایین تر از برنج خود شالیکاران دارد به دست کشاورزان میرسد. اگر چه در حال حاضر شاید قیمت برنج تولیدی این دستگاه ها آنچنان ارزان نباشد اما با وارد شدن فراوان آنها سر انجام قیمت برنج تولیدی این دستگاه ها پایین تر می آید. انگار اینبار هم یک بنگاه اقتصادی وعده نوعی برنج به آنها می دهد یعنی برنج بدون شالیزار. جایی که در آن به افراد می گوید تا می توانید برنج مصرف کنید حتی بدون تولید خودتان، بدون عرق ریختن و بدون رنج فراوان کشیدن، برنجی ارزان و فراوان و همیشه حاضر و در دسترس! بدین ترتیب اگر کنترل نشود روند جهان قهوه بدون کافئین این بار هم با وعده برنج بدون شالیزار قدرت خود را به نمایش می گذارد. البته این نظر نگارنده به عنوان یک شهروند است و نه به عنوان یک کارشناس اقتصادی ولی همانطور که می دانیم وارد شدن این دستگاه ها چون با محصول برنج مربوط است و برنج شمال هم در این میان به عنوان یک شناسه مهم در ایران مطرح است، پس لازم است که مسئله ورود این دستگاه ها و ابعاد آن مورد بررسی و واکاوی بیشتر کارشناسان اقتصادی قرار بگیرد تا حداقل آسیب کمتری متوجه سیستم اقتصادی شود.

کامل حسینی/ معلم مقطع راهنمایی
منبع: ایرنا